Administratieve detentiecentra voor migranten, de zogenaamde “gesloten centra”, lijken heel erg op gevangenissen. Er is één groot verschil: in detentiecentra worden mensen niet opgesloten omdat ze criminele feiten hebben gepleegd, maar uitsluitend om migratieredenen. Omdat ze niet over de juiste papieren beschikken, omdat ze asiel aanvragen of omdat hun reis- of identiteitsdocumenten door de grenspolitie ongeldig zijn bevonden. Weken- of zelfs maandenlang opgesloten zitten in angst voor gedwongen uitzetting, laat levenslange littekens na. Detentiecentra voor migranten doen ernstige vragen rijzen in verband met de eerbiediging van rechten en procedures en in verband met de menselijke waardigheid.
België telt zes detentiecentra met in totaal 635 plaatsen: Brugge (112 plaatsen, waaronder een vleugel voor vrouwen), Vottem (119 plaatsen, uitsluitend voor mannen), 127 bis Steenokkerzeel (120 plaatsen, uitsluitend voor mannen), Merksplas (142 plaatsen, uitsluitend voor mannen), Holsbeek (28 plaatsen, uitsluitend voor vrouwen) en een transitzone op de luchthaven van Zaventem, ‘Caricole’ (114 plaatsen). Naar schatting worden jaarlijks tussen de 6.000 en 8.500 mensen vastgehouden. (Door de COVID-19 pandemie was het aantal plaatsen gehalveerd, waardoor het aantal personen in detentie navenant was gedaald.)
Gezinnen met minderjarige kinderen worden vastgehouden in detentiecentra voor gezinnen, de zogenaamde “terugkeerhuizen”. Die zijn verspreid over verschillende sites (Tubeke, Bevekom, Sint-Gillis-Waas, Zulte en Tielt). Ze omvatten in totaal 27 eenheden, met een totale capaciteit van 169 bedden. Het gaat om een alternatieve vorm van detentie die bepaalde verplaatsingen toelaat (naar school gaan, in principe), maar die in strijd is met het belang van het kind. Sinds 2017 beschikt het detentiecentrum 127 bis over gezinseenheden voor de opsluiting van gezinnen met minderjarige kinderen. Voorlopig worden daar geen kinderen vastgehouden, maar er is geen garantie dat dit niet zal gebeuren in de toekomst.
Weinig mensen weten wat er in deze detentiecentra en detentiecentra voor families gebeurt. Move wil dit aspect van het migratiebeleid onder de aandacht van het grote publiek brengen door een stem te geven aan mensen die in detentie zijn genomen.