Mensen zonder geldige verblijfstitel vormen een heterogene groep. Sommigen kwamen in België aan zonder de nodige documenten en konden, gezien de moeilijkheid van de administratieve procedures, geen verblijfsvergunning verkrijgen. Anderen hadden een verblijfsvergunning die werd ingetrokken. Dit gaat bijvoorbeeld over uitgeprocedeerde asielzoekers, over buitenlandse studenten die om uiteenlopende redenen na hun studie in België zijn gebleven of over arbeidsmigranten die hun baan en dus verblijfsvergunning kwijtraakten.
Het terugkeerbeleid is onlosmakelijk verbonden met de problematiek van het verblijfsstatuut. Het wordt door wettelijke hervormingen steeds moeilijker een verblijfsstatuut te verkrijgen of te behouden. Dit drijft almaar meer mensen naar detentie.