Volgens het Belgische en internationale recht mag de Belgische staat slechts in laatste instantie overgaan tot detentie, wanneer andere, minder beperkende maatregelen niet hebben gewerkt. De wetgeving bepaalt dat administratieve detentie alleen kan worden toegepast als ze overeenstemt met een bij wet bepaalde procedure en er geen minder restrictieve alternatieve maatregelen mogelijk zijn.
Het betrekkelijk vage karakter van de tweede voorwaarde biedt de autoriteiten de mogelijkheid deze naar eigen goeddunken te interpreteren. In de praktijk neemt de Belgische staat onmiddellijk zijn toevlucht tot detentie zonder naar alternatieven te zoeken, eenvoudigweg omdat deze noch in de wet, noch in de praktijk zijn ontwikkeld.
Bovendien bepaalt de wet dat migranten administratief kunnen worden vastgehouden als ze een gevaar vormen voor de openbare orde en de nationale veiligheid en/of indien wordt gevreesd dat ze zullen onderduiken. De begrippen “gevaar voor de openbare orde” of “onderduikrisico” zijn opnieuw onduidelijk en worden door de administratie vaak al te ruim geïnterpreteerd.